سطح بالای کیفیت آموزشی، هزینه تحصیل پایین و تضمین شغلی بعد از فارغ‌التحصیلی، آلمان را به بهترین مقصد برای ادامه تحصیل دانشجویان ایرانی تبدیل کرده است. با‌این حال، اولین شرط برای پذیرش در مراکز آموزش‌عالی این کشور داشتن مدرک معادل گواهی صلاحیت ورود به دانشگاه (HZB) است.
دانشجویان ایرانی می‌توانند با شرکت در دوره یک ساله کالج مقدماتی آلمان (Studienkolleg) و قبولی در آزمون ارزیابی پایان دوره (FSP)، تاییدیه نظام آموزشی آلمان را کسب کنند. شرایط پذیرش و شرکت در دوره‌های کالج آلمان باتوجه به رشته انتخابی متفاوت است که در این مقاله به آن می‌پردازیم.
از مهمترین فاکتورهای ورود دانشجویان بین‌المللی به دانشگاه‌ها برای مقطع لیسانس و اصلی‌ترین شرایط مهاجرت تحصیلی به آلمان، ارائه مدرک تحصیلی معادل مدرک صلاحیت ورود به دانشگاه (HZB) آلمان است. به‌طور کلی، گواهی دیپلم متقاضیان ایرانی به‌دلیل شرایط متفاوت سیستم‌های آموزشی، به‌عنوان گواهی رسمی شناخته نمی‌شوند.
به‌همین علت دانشجویان بین‌المللی برای اخذ مدرک ورود به دانشگاه‌های آلمان ملزم به گذراندن دوره‌هایی به نام دوره مقدماتی کالج (Studienkolleg) و قبولی در آزمون ورودی دانشگاه‌های آلمان (FSP) هستند.
Studienkolleg در حقیقت یک موسسه آموزشی است که به فارغ‌التحصیلان مدارس خارجی اجازه گذراندن دوره‌ای برای آمادگی ورود به دانشگاه‌های آلمان را می‌دهد. به بیان دیگر، کالج مقدماتی راهی برای ورود دانشجویان بین‌المللی به بهترین دانشگاه های آلمان است. در این دوره‌ها، متقاضیان مهارت کافی برای شرکت در آزمون ورودی دانشگاه‌ها را کسب خواهند کرد.
دوره‌های مقدماتی کالج دو ترم (حدود یک سال) طول می‌کشد. در این مدت زمان دانش‌آموختگان باید مهارت‌های لازم برای تحصیل به زبان آلمانی را بدست آورند. این مهارت‌ها شامل تسلط گفتاری و نوشتاری به زبان آلمانی جهت تحصیل در رشته مورد نظر است.
دوره‌های مقدماتی کالج باتوجه به نوع کالج و دوره تحصیلی متفاوت است. به‌طور کلی، کالج‌های آلمان به دو نوع دانشگاهی و علمی کاربردی تقسیم می‌شوند که در ادامه به بررسی هر یک از آن‌ها خواهیم پرداخت.
دانشگاه‌ها در آلمان اغلب پژوهش محور هستند و آموزش‌های تئوری به مراتب بیشتر از برنامه‌های عملی ارائه می‌شوند. کالج‌های دانشگاهی آلمان تمامی مقاطع تحصیلی لیسانس، فوق لیسانس و دکتری را ارائه می‌دهند. دوره‌های کالج دانشگاهی به‌شرح زیر است:
|
دوره‌های کالج دانشگاهی |
زیرگروه‌های تحصیلی |
|
دوره‌های کالچ M (Medizin) |
پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، زیست‌شناسی |
|
دوره‌های کالج T (Technik) |
ریاضیات، فنی و مهندسی |
|
دوره‌های کالج W (Wirtschaft) |
مدیریت، اقتصاد و علوم اجتماعی |
|
دوره‌های کالج G (Geisteswissenschaften) |
علوم انسانی یا مطالعات آلمانی |
|
دوره‌های کالج S (Sprachen) |
رشته‌های زبان |
توجه داشته باشید اگر دوره‌های کالج دانشگاهی را بگذرانید، واجد شرایط تحصیل در تمام دانشگاه‌ها و مراکز علمی کاربردی آلمان هستید.
کالج‌های علوم کاربردی (UAS) بیشتر بر محور عملی و تحقیقاتی تمرکز دارند که شامل دوره‌های پروژه محور و کارآموزی اجباری است. این نوع از کالج‌ها اغلب دوره‌های تحصیلی لیسانس و فوق لیسانس را ارائه می‌دهند و در مقطع دکتری تعدادی محدود دانشجو می‌پذیرد.
|
دوره‌های کالج علمی کاربردی |
زیرگروه‌های تحصیلی |
|
دوره‌های کالج TI |
علوم فنی، مهندسی IT |
|
دوره‌های کالج WW |
کسب و کار، مدیریت، بازاریابی |
|
دوره‌های کالج SW |
علوم اجتماعی |
|
دوره‌های کالج GD |
طراحی و هنر |
توجه داشته باشید اگر دانشگاه علوم کاربردی را برای گذراندن دوره Studienkolleg انتخاب کنید، تنها اجازه تحصیل در دانشگاه‌های علمی کاربردی (UAS) را خواهید داشت.
به‌طور کلی، بهترین کالج‌های آلمان برای ثبت‌نام دوره‌های مقدماتی به‌شرح زیر است:
|
دوره Studienkolleg |
نوع پذیرش دوره‌ها / ایالت |
|
Studienkolleg München |
T، M، W، G بایرن |
|
Studienkolleg Coburg |
TI، WW، SW بایرن |
|
Studienkolleg KIT |
T بادن-وورتمبرگ |
|
Studienkolleg an der HTWG Konstanz |
T، W بادن-وورتمبرگ |
|
Studienkolleg an der Universität Heidelberg |
T، W، M، G، S بادن-وورتمبرگ |
|
Studienkolleg FU Berlin |
T، M، W، G برلین |
|
Studienkolleg TU Berlin |
T،W برلین |
|
Studienkolleg Hamburg |
T، M، W، G/S هامبورگ |
|
Internationales Studienzentrum |
T، M، W، G هسن |
|
Studienkolleg Kassel |
T،W هسن |
|
Studienkolleg an der TU-Darmstadt |
T، G هسن |
|
Studienkolleg Mittelhessen Marburg |
T، W، M، G هسن |
|
Hochschule Wismar Studienkolleg |
TI، W/WW مکلنبورگ-فورپومرن |
|
Niedersächsisches Studienkolleg |
T، M، W، G/S نیدرزاکسن |
|
Internationales Studienkolleg |
T/TI، W/WW راینلاند-فالتز |
|
Studienkolleg der Johannes-Gutenberg-Universität |
T، TI، W، WW، M، G/S راینلاند-فالتز |
|
Studienkolleg Sachsen |
T، M، W، G/S ساکسونی |
|
Hochschule Zittau/Görlitz Studienkolleg |
TI، WW سکسونی |
|
Studienkolleg an der Martin Luther-Universität Halle Wittenberg |
T، W، G زاکسن-آنهالت |
|
Studienkolleg Bochum |
T نوردراین-وستفالن |
|
Studienkolleg Mettingen |
T، W، M نوردراین-وستفالن |
|
Staatliches Studienkolleg Nordhausen |
T، W، M، G/S نوردراین-وستفالن |
|
Studienkolleg an der FH Kiel |
TI، WW شلسویگ-هولشتاین |
نحوه درخواست دوره‌های مقدماتی کالج برای ورود به دانشگاه‌های آلمان باتوجه به شرایط متقاضی و دانشگاه مورد نظر متفاوت است. به‌طور کلی، دو روش برای درخواست دوره Studienkolleg وجود دارد که به شرح زیر است:
اکثر دانشگاه‌ها شرایط پذیرش دانش‌آموزان در دوره‌های کالج مقدماتی را به طور مستقیم ارائه نمی‌دهند. به همین منظور شما می توانید با ارسال درخواست و مشورت از طریق uni-assist مراحل پذیرش را انجام دهید. uni-assist مجموعه‌ای است که به‌عنوان واسطه بین متقاضیان و دانشگاه‌های آلمان عمل می‌کند.
تعداد محدودی از دانشگاه‌ها برای ثبت درخواست آنلاین در پلتفرم uni-assist شرکت نمی کنند، لذا درخواست دوره‌های کالج مقدماتی باید از طریق دانشگاه مقصد انجام شود. دفتر بین‌المللی دانشگاه‌ها، درخواست متقاضیان بین‌المللی را برای پذیرش در دوره‌های کالج بررسی می‌کنند.
شرایط ورود در برنامه های مختلف Studienkolleg و مدارک لازم برای اپلای کالج آلمان متفاوت است. به‌طور کلی، اصلی‌ترین مدارک برای ثبت‌نام در دوره‌های مقدماتی کالج به‌شرح زیر است:
متقاضیان دوره‌های مقدماتی کالج آلمان می‌توانند دو بار در سال درخواست ارسال کنند. معمولا مهلت‌های درخواست برای Studienkolleg عبارت‌اند از:
ترم تابستان: قبل از 15 ژانویه
ترم زمستان: قبل از 15 جولای
توجه داشته باشید که این تاریخ ها در مراکز و موسسات آموزش‌عالی با یکدیگر متفاوت هستند. در جدول زیر می‌توانید ددلاین ثبت نام دوره‌های Studienkolleg را در برخی از دانشگاه‌ها مشاهده کنید.
|
دوره Studienkolleg |
مهلت درخواست |
آزمون ورودی |
|
Studienkolleg München |
15 ژانویه 15 جولای |
فوریه سپتامبر |
|
Studienkolleg Coburg |
30 دسامبر 30 ژوئن |
فوریه سپتامبر |
|
Studienkolleg FU Berlin |
15 ژانویه 15 جولای |
فوریه اوت |
|
Studienkolleg KIT |
15 ژانویه 15 جولای |
فوریه سپتامبر |
|
Studienkolleg Hamburg |
1 سپتامبر 1 مارس |
اکتبر - |
|
Niedersächsisches Studienkolleg |
15 فوریه 15 جولای |
مارس سپتامبر |
|
Studienkolleg Sachsen |
15 ژانویه 15 جولای |
مارس سپتامبر |
|
Internationales Studienzentrum |
15 آوریل 15 اکتبر |
ژوئن ژانویه |
|
Internationales Studienkolleg |
15 آوریل 15 اکتبر |
ژوئن ژانویه |
|
Hochschule Wismar Studienkolleg |
30 ژوئن 30 ژانویه |
اوت فوریه |
دوره‌های Studienkolleg اغلب به زبان آلمانی ارائه می‌شود و تنها تعداد محدودی از کالج‌ها برنامه‌های تحصیلی خود را به زبان انگلیسی برگزار می‌کنند. به‌طور کلی، برای پذیرش در دوره‌های کالج آلمان داشتن حداقل سطح B1الزامی است. البته برخی از رشته‌ها نیاز به سطح زبان B2 دارند. در هر حال، متقاضیان دوره‌های کالج ملزم به ارائه گواهینامه های مهارت زبان شامل Goethe،TestDaF یا DSHهستند.
البته امکان تحصیل در این دوره به زبان انگلیسی وجود دارد که باید قبل از درخواست باید ذکر شود. توجه داشته باشید که پس از قبولی در آزمون ارزیابی به زبان آلمانی، می توانید برای برنامه لیسانس در هر نقطه از آلمان درخواست دهید. اما قبولی در آزمون ارزیابی به زبان انگلیسی تنها اجازه تحصیل در چند مرکز آموزش‌عالی خصوصی همچون ایالت نوردراین-وستفالن را فراهم می‌کند.
در طول دوره Studienkolleg متقاضی باید یک آزمون قبل از ورود به دوره و یک ارزیابی نهایی بعد از دوره بگذراند. در امتحان ورودی Studienkolle، سطح دانش مورد نیاز برای پذیرش در برنامه‌های تحصیلی بررسی می‌شود. توجه داشته باشید که دوره‌های خصوصی کالج مقدماتی بدون آزمون ورودی دانشجو می‌پذیرد.
آزمون ورود به دوره‌های Studienkolleg به صورت دو قسمتی برگزار می شود که آزمون قسمت اول در همه دوره‌ها شامل تجزیه و تحلیل زبان آلمانی است. در این بخش از آزمون، متن‌هایی به شکل جای خالی یا نادرست طرح شده است که باید در مدت 30 دقیقه تکمیل شود.
در آزمون قسمت دوم (بخش تخصصی)، باتوجه به رشته تحصیلی انتخابی مطالب مرتبط بیان می‌شود که به شرح زیر است:
کسب نمرات بالا در آزمون ورودی ممکن است متقاضی را واجد شرایط ثبت نام مستقیم (بدون امتحان) در ترم دوم Studienkolleg کند. در صورت عدم قبولی در آزمون ورودی، به شما فرصت دوباره برای شرکت در آزمون مجدد داده می‌شود.
همانطور که یک آزمون ورودی برای پذیرش دانش‌آموختگان در Studienkolleg وجود دارد، یک امتحان نهایی نیز پس از تکمیل دوره مقدماتی کالج برگزار می‌شود. آزمون Feststellungsprüfung (FSP) به منزله امتحان ورودی یا کنکور دانشگاه‌های آلمان در نظر گرفته می‌شود.
آزمون FSP همه موضوعات دوره تخصصی را در بر می گیرد. با این حال، هر دوره تخصصی شامل دروس اجباری و فرعی است. البته تمام دانش‌آموختگان دوره کالج مقدماتی واجد شرایط برای آزمون نهایی نیستند، مگر یکی از سه شرط زیر را برآورده کنند:
پس از اتمام موفقیت آمیز FSP ، دانش‌آموز گواهینامه‌ای دریافت می‌کند که در آن نمرات تمام موضوعات رقابتی ذکر شده است. این گواهینامه به دانش‌آموزان اجازه می دهد تا در هر دانشگاه یا دانشگاه علمی کاربردی در آلمان ثبت‌نام کنند.
اکثر امتحانات (کتبی و شفاهی) در مراکز آموزش‌عالی آلمان نیاز به درک مفهومی دارند و معمولا حفظ کردنی نیستند. به طور کلی، آزمون FSP به عنوان یک آزمون چالش برانگیز در نظر گرفته می شود، زیرا به سطح بالایی از مهارت زبان در زمینه حرفه‌ای نیاز دارد. در هر حال، سطح دشواری و شانس قبولی در آزمون ورودی دانشگاه‌های آلمان به مهارت ها و آمادگی زبان فرد متقاضی بستگی دارد.
تحصیل در Studienkollegs دولتی رایگان است، اما تقریبا همه موسسات دولتی هزینه‌ای با عنوان مشارکت دانشجویی به مبلغ 150 تا 300 یورو در هر ترم دریافت می‌کنند. البته این شرایط در دانشگاه‌های ایالت بادن-وورتمبرگ متفاوت است. به‌عنوان مثال دانشگاه‌های این منطقه مانند دانشگاه هایدلبرگ یا دانشگاه فنی کارلسروهه مبلغی حدود 1.500 یورو در هر ترم از دانشجویان بین المللی دریافت می‌کنند.
بدون شک هزینه‌ی دوره‌های کالج مقدماتی آلمان در دانشگاه‌های خصوصی به‌مراتب بیشتر از دانشگاه‌های دولتی است. به‌طور میانگین هزینه کالج خصوصی آلمان از 5.500 یورو شروع می‌شود و تا 10.000 یورو هم می‌رسد. شرایط پذیرش در مراکز خصوصی آسان‌تر است، زیرا بسیاری از موسسات خصوصی آزمون ورودی ندارند و تسلط بالای زبان آلمانی در نظر گرفته نمی‌شود.
سخن پایانی
همانطور که در طول مقاله اشاره شد، یکی از شرایط ورود دانشجویان ایرانی به مقطع کارشناسی دانشگاه‌های آلمان، ارائه معادل مدرک صلاحیت ورود به دانشگاه (HZB) است. متقاضیان می‌توانند با شرکت در دوره‌های کالج مقدماتی (Studienkolleg) شایستگی‌های عمومی و مهارت‌های زبانی خود را برای ورود به دانشگاه افزایش دهند.
پس از پایان این دوره، دانش‌آموختگان باید در آزمون ارزیابی Feststellungsprüfung شرکت کنند. گذراندن موفقیت آمیز آزمون ارزیابی امکان دسترسی به تحصیل در سراسر آلمان در تمام دانشگاه ها یا دانشگاه های علمی کاربردی را فراهم می کند. بدون شک طی کردن این مراحل با وجود یک گروه باتجربه شرایط را هموارتر می‌کند.
کارشناسان حامی مهاجر از ابتدا تا انتهای مسیر مهاجرت تحصیلی به آلمان در کنار شما هستند. اگر نمی‌خواهید آرزوها و اهدافتان در ذهنتان بمیرند، همین حالا با کارشناسان کاربلد حامی مهاجر تماس بگیر: 02148000957
مدرک HZB (Hochschulzugangsberechtigun) مدرکی است معادل گواهی پایان تحصیل آلمان که به دانشجویان بینی المللی اجازه ورود به دانشگاه‌های آلمان را می‌دهد. بدون HZB امکان ورود مستقیم به سیستم دانشگاه آلمان وجود ندارد و متقاضیان باید این گواهی را پس از گذراندن دوره کالج مقدمانی و قبولی در آزمون ورودی دانشگاه‌ها اخذ کنند.
آزمون Feststellungsprüfung (FSP) به معنای آزمون ارزیابی است که متقاضیان خارج از اتحادیه اروپا از جمله ایرانیان پس از طی کردن دو ترم دوره مقدماتی ملزم به شرکت در آن هستند. دانش‌آموختگان پس از قبولی در این آزمون می توانند مدرک مورد تایید سیستم آموزشی آلمان (HZB) برای ورود به مقطع کارشناسی در دانشگاه‌ها را دریافت کنند.
بله. متقاضیان می‌توانند پس از ارزیابی مدرک دیپلم و ریز نمرات برای درخواست ثبت‌نام در دوره‌های مقدماتی کالج آلمان (Studienkollegs) اقدام کنند.
دوره کالج مقدماتی آلمان، مدت دو ترم تحصیلی (حدود یک سال) طول می کشد و پس از پایان این دوره متقاضی ملزم به شرکت به آزمون ارزیابی (FSP) است.
از آنجایی که تحصیل در کالج‌های دولتی به زبان آلمانی است، داشتن مدرک زبان آلمانی در سطح B1 الزامی است. متقاضیانی که قصد تحصیل در کالج مقدماتی آلمان به زبان انگلیسی را دارند باید مدارک زبان مورد نظر موسسه درخواستی خود را ارائه دهند.
دوره Studienkolleg در دانشگاه‌های دولتی آلمان رایگان است و تنها هر ترم هزینه‌ای بین 150 تا 350 یورو به‌عنوان مشارکت دانشجویی دریافت می‌شود. هزینه این دوره در دانشگاه‌های خصوصی بین 5.000 تا 10.000 یورو در نظر گرفته می‌شود.