شهر ونیز ایتالیا ، شهری بسیار زیبا و رمانتیک و بینهایت شگفت انگیز است و شبهای بسیار دلانگیز و عاشقانهای دارد. شهری که به شهر روی آب معروف است و مکانی منحصربفرد و دارای میراث فرهنگی غنی است. شهر ونیز یکی از جاهای دیدنی ایتالیا بزرگترین شهر بدون خودروی جهان است که در آن هیچ اثری از دود، ترافیک، اتومبیلها و کامیونها پیدا نمیکنید. تنها وسیلۀ رفت و آمد در این شهر آبی، قایق است. حتی پلیسها و آتش نشانها با قایق موتوری در سطح شهر تردد میکنند. پیدا کردن آدرس در ونیز کار بسیار سختی است، مناطق سکونت در این شهر بر اساس شماره تلفن تفکیک شُده است و خبری از اسم خیابان و کوچه نیست!
تاریخچه شهر ونیز
عدهی زیادی معتقد هستند که این مکان تاریخی، محل سکونت افرادی بوده که از جنگ تروا (Troy) گریختهاند. اما باستانشناسان دریافتهاند که این شَهر از قرون پنجم و ششم بعد از میلاد شکل گرفته است. طبق گفتهها زمانی که بربرها به رم حمله کردند، تعداد زیادی از اهالی سرزمین اصلی ونیز گریختند و پراکنده شدند. بنابراین در ابتدا، اقامتگاههای اینشهر موقتی بودند که ساکنان آن، آنها را به اقامتگاه دائمی خود تبدیل کردند. به دلیل قرار گرفتن در زمین باتلاقی، آنها مجبور شدند خانههای مقاومتری بسازند. آنها به این نتیجه رسیدند که خانهها را روی سکوهایی چوبی بنا کنند که سازهها را محفوظ نگه دارد. بعدها این جزایر کوچک را با استفاده از پلهایی به هم وصل کردند که این کار، برقراری ارتباط را برای آنها سادهتر کرد. این نحوهۀ ساخت و ساز موجب شد که این شَهر شبیه به شهری شناور روی آب، به نظر برسد. بنابراین ونیز زیبا را شهر شناور روی آب نامیدند.
بعدها ونیز رشد کرد و در دنیا با نام جمهوری ونیز شناخته شد که دوک ونیز، بالاترین مقام این جمهوری آن را اداره میکرد؛ کسی که تجارت ونیز با اروپا را ارتقاء بخشید. آنها محصولاتی نظیر ابریشم، ادویهجات، غلات و سایر کالاهای گرانقیمت را صادر میکردند. زیانهای اقتصادی و تجارت نادرست با امپراتوری روم شرقی موجب شد که به مرور زمان، ثروتهای ونیز به غارت برود. جنگهای تجاری متعدد با این امپراتوری، جنگ با جنوا، رقیب تجاری ونیز در سالهای ۱۳۸۰ میلادی و حملههایی به این شهر، ونیز را بسیار آسیبپذیر کرد. برای نجات بقایای این شهر، ونیز به شهرهای اطراف نظیر ورونا و ویسنزا ملحق شد. این کار بخشی از قدرت اقتصادی ونیز را بازگرداند. با سقوط قسطنطنیه و حملهی ترکها، این قدرت مجددا رو به زوال رفت. پیروزیهایی که در جنگها حاصل میشد، سرعت این نابودی را کاهش داد. در جریان این بردها و باختها در جنگها و درگیریهای متعدد، ونیز امپراتوری خود را به بریتانیا و هلند واگذار کرد.
استقلال جمهوری ونیز در سال ۱۷۹۷ پایان یافت؛ زمانی که ارتش ناپلئون این شهر را مجبور کرد تا تسلط این دولت دموکراتیک را بپذیرد. در واقع با پذیرش این پیمان، فرانسه، تسلط کامل برای غارت بقایای این شهر پیدا کرد. اما اتریش جای فرانسه را گرفت. این شهر پس از امضای پیمان صلح با فرانسه، مدتی را در آرامش به سر برد. اما این آرامش مدت زیادی طول نکشید. زمانی که فرانسه جنگ با اتریش را در جریان نبرد استرلیتز (Austerlitz) در سال ۱۸۰۵ به راه انداخت، ایتالیا پادشاهی خود را تشکیل داد. این شهر بین سالهای ۱۸۴۸ و ۱۸۴۹، یک سال استقلال را تجربه کرد. در همین زمان ونیز از طریق خط آهن به سرزمین اصلی متصل شد. تا به امروز این شهر به شکل سابق خود و به صورت شناور در آب باقی مانده است و دائما در معرض سیل قرار دارد. با این حال، تلاشهایی برای حفظ آثار معماری تاریخی و زیباییهای این شهر شناور، صورت گرفته است.
فونداسیون سازه های شهر ونیز ایتالیا
با تکنولوژی آن روزها، مطمئنا بنا کردن شهری بر روی آب بسیار دشوار بوده است. اما ونیزیها توانستند با کمک روشی زیرکانه اینکار را انجام دهند: برای ایجاد پی استوار بر روی آب، ستونهای چوبی (شمعک) به داخل ماسه زیر آب طوری فرو برده میشده است که در جای خود محکم باقی بمانند. سپس بر روی این ستونهای چوبی یک پلتفرم چوبی قرار داده میشد و در آخر با مصالح بنایی یک دال (دال در ساختمان به عضوی از سازه گفته میشود که ضخامت آن نسبت به طول و عرضش کمتر بوده و اصولا بار ثقلی تحمل میکند) و سپس خود ساختمان بنا میگشت. البته عوامل متعددی در موفق بودن این روش موثر بودهاند. به عنوان مثال یکی از این عوامل میزان چوب استفاده شده اَست.
راز پایداری این پیهای چوبی در غرق کردن آنها در آب شور است. پوسیدگی چوب توسط میکروارگانیسمهایی از قبیل قارچها و باکتریها صورت میگیرد، اما با غرق کردن چوب در آب شور و دور نگه داشتن آن از اکسیژن، عمل پوسیدگی رخ نمیدهد. علاوه بر آن جریان مداوم آب املاحی باعث شده که این چوبهای غرق شده به سختی بیشتری رسیده و امروزه همانند سازههای سنگی سخت شوند. با پی بردن به این موضوع که پی های چوبی در آب لاگون به مرور زمان نه تنها پوسیده نشده بلکه محکمتر خواهند شد، ونیزی ها توانستند سازههایی بنا کنند که چندین قرن بدون آسیب باقی بماند و امروزه گردشگران، به خصوص مهندسین عمران و معماری را به حیرت در بیاورند.
مکانهای دیدنی شهر ونیز ایتالیا
میدان و کلیسای سن مارکو (Piazza San Marco)
میدان سن مارکو میدان اصلی و عمومی ونیز است، جایی که گردشگران برای تماشای شهر به آنجا می روند. این میدان تنها میدان شهر ونیز ایتالیا اَست که به نام «پیازا» معروفه چون به بقیه ی میدان های شهر «کامپو» می گویند. کلیسای جامع سن مارکو و محل دفن مارکوپلو در این میدان واقع شده است.
کلیسای سنت مارکو از کلیسای Holy Apostles امپراطور کنستانتین بزرگ و مسجد ایا صوفیه در استانبول الگو برداری شده است. نقشۀ کف ساختمان به شکل یک صلیب یونانی است که در قسمت تلاقی صلیب یک گنبد و بر روی هر یک از چهار بازوی صلیب یک گنبد دیگر وجود دارد. جزئیات مجذوب کنندۀ فراوانی در نمای ساختمان وجود دارد که آن را مدیون تلفیق زیبای آثار هنری عهد عتیق و قرون وسطی هستیم. یکی از بخشهای مهم این طراحیها شامل قدیمیترین معرق کاری نمای ساختمان (۱۲۷۰ - ۱۲۶۰) است که در بالای شمالیترین درب در نمای غربی ساختمان قرار دارد. موضوع این معرق کاری "انتقال کالبد سنت مارکو" است و شامل قدیمیترین طرح شناخته شده از کلیسای سنت مارکو میباشد.
پل افسوس ها (Bridge of Sighs)
پل مشهور آه یا افسوس در آغاز قرن هفدهم میلادی توسط آنتونیو کونتینو مجموعا در طول ۲ سال طراحی و ساخته شُد. این پل که بر روی رودخانهی ریو دی پالاتزو (Rio di Palazzo) بنا شده است در اصل به عنوان راهی ارتباطی بین دادگاه و اتاقهای بازجویی قصر دوک به زندان جدید استفاده میشد.
نظریههای مختلفی برای دلیل این نامگذاری بیان شده است. زندانیانی که برای انتقال به زندان جدید از این پل عبور میکردند، هنگام عبور با کشیدن آهی برای آخرین بار منظرهای رو به شهر را از پنجرههای پل از نظر میگذراندند. افسانهی دیگری که در مورد این پل بر سر زبانها است این است که اگر عشاق درون یک گاندولا و هنگام غروب آفتاب همزمان با به صدا درآمدن ناقوس برج کلیسای سنت مارک عشقشان را به همدیگر ابراز کنند، این عشق ابدی خواهد شد.
پل ریالتو (Rialto Bridge)
پل ریالتو، نخستین و قدیمی ترین پل ساخته شده بر کانال گراند و از دیگر جاذبه های گردشگری شهر ونیز ایتالیا است. ریالتو به معنای «مرکز معاملات» است. این نام کاملا برازنده این پل قدیمی است زیرا از همان ابتدا محلی برای تجارت و معاملات مختلف بوده است. در حال حاضر نیز مملو از مغازه ها و فروشگاه های مختلف همچون شیشه و کریستال، سوغاتی، جواهرات و ... است.
این پل، یک نمای 360 درجه از کانال گراند را در اختیار گردشگران قرار میدهد. از آنجا که مسیرهای پیاده روی ونیز محدود هستند و بیشتر آنها .نیز به پل ریالتو منتهی می شوند، هنگام پیاده روی بدون اینکه که متوجه باشید به این پل می رسید. این پل ابتدا از دو قسمت و دو قوس ساخته شده و متحرک بود. به طوری که هنگام عبور کشتیها به دو طرف باز می شد تا کشتی ها توان عبور از آن را داشته باشند. اما در حال حاضر دو قوس دارد و از سنگ ساختِه شده است. ساختمان پل بر روی دوازده هزار پایه چوبی ساخته شُده است کِه هنوز هم بعد از گذشت ۴۰۰ سال، پل را بر روی خود نگه داشتهاند.
کلیسای سانتا ماریا دلا سالوت (Santa Maria della Salute)
در قرن هفدهم میلادی پس از نجات پیدا کردن شهر از بیماری طاعون، برای احترام به مریم مقدس ساخته شده است. در حال حاضر این بنا یکی از نمادیترین کلیساهای تاریخی شهر ونیز است کِه اکنون برای برپایی میهمانیها و جشنهای بزرگداشت مریم مقدس از آن استفاده میشود.
این کلیسا به شکل ۸ ضلعی پی ریزی شده است و هر کدام از اضلاع آن ستاره نمادین خود را دارند. در ساخت این کلیسا از بیش از یکصدهزار تکه چوب استفاده شده است. نمای کلیسای سلو از آجرهای مرمری و سنگ "ایسترین" ساخته شدهاست.
آرسنال (Arsenale)
آرسنال درشمال شهر ونیز ایتالیا قرار دارد و در واقع قلب صنعت کشتیرانی این شهر است که در قرن 12 شروع به کار کرده است. این جاذبه در واقع اولین کارخانه دنیا پیش از انقلاب صنعتی اروپا به حساب می آید و نماد دنیای صنعتی آن روزها به شمار می آمده است.
این مسیر در حقیقت مسیر بازرگانی دنیای قدیم در عصر شکوفایی تمدن روم بوده است و نماد قدرت نظامی دریایی ونیز به شمار می آمده. سردر ورودی این کارخانه بسیار دیدنی است و مانند دروازههای قرن پانزدهمی تزیین شده اَست.
کاخ سانتا سوفیا (Ca’ d’Oro)
کاخ سانتا سوفیا شهر ونیز ، یکی از زیباترین قصرهای ساختِه شده به سبک معماری گوتیک است. این ساختمان روی کانال گراند در شهر ونیز ایتالیا ساخته شُده اَست. دیوارهای داخلی این کاخ از برگه های طلا، نقوش لاجوردی و مرمرهای قرمز ساختِه شدهاند. سقف کاخ سانتا سوفیا نیز همچون معماریها مسلمانان شمال آفریقا ساخته شده است.
جذابیت معماری این کاخ هنگام شب مشخص می شود. وقتی نور بر نمای بیرونی این کاخ می تابد، عکس بنا در آب منعکس می شود و شکلی قرینه از آن می سازد. این انعکاس نمای زیبایی به بنا می بخشد. از شاهکارهای موجود در کاخ سانتا سوفیا، باید به نقاشی های مشهور ویتور کارپاسیو، تینتورتو، پاریس بوردون، جورجینه و مجسمههای زیبای ساختِه شُده توسط تولیو لومباردو اشاره کرد.
از دیگر جاهای دیدنی شهر ونیز ایتالیا میتوان مورانو (Murano)، جزیره و کلیسای سن جورجو ماجوره (Church of San Giorgio Maggiore) ، ریوا دلی اسکیاوونه (Riva Degli Schiavone) را نام برد.
