تحصیل در ترکیه به عنوان یکی از کشورهایی که به دلیل شرایط جغرافیایی مناسب و قرار گرفتن در مرز بین آسیا و اروپا مورد پسند بسیاری از جوانان و دانشجویان از سراسر جهان است، نیاز به کسب اطلاعات و آگاهی دارد. در این مقاله به بررسی تحصیل در ترکیه می‌پردازیم.
تحصیل در مقطع ابتدایی
در 6 سالگی کودکان تحصیلات اجباری را صرف‌نظر از اینکه آیا در مهدکودک حضور داشته‌اند یا نه، آغاز می‌کنند. سال تحصیلی ترکیه از ماه سپتامبر تا ژوئن با 3 ماه تعطیلات در تابستان و تعطیلات متعدد برای جشنهای مسلمانان و مراسم مذهبی اجرا میشود. دانش‌آموزانِ ابتدایی بسیاری از موضوعات را می‌آموزند و حتی زبانهای خارجی را یاد می‌گیرند که اغلب انگلیسی است. اما در برخی از مدارس به جای انگلیسی، آلمانی، فرانسه یا اسپانیایی تدریس میشود. برخی از مدارس خصوصی هم هر دو زبان خارجی را به صورت همزمان آموزش می‌دهند. تحصیل در مقطع ابتدایی 5 سال طول می‌کشد.
تحصیل در مقطع راهنمایی
طول مقطَع راهنمایی 3 سال است که زبان خارجی هم در آنها تدریس می‌شوند. در دوره راهنمايي نيز دو نوع مدرسه خصوصي و دولتي وجود دارند.
تحصیل در مقطع متوسطه
در ترکیه مقطع متوسطه شامل 4 سال تحصیلی در دبیرستان میشود. دبیرستانهای متعددی در ترکیه وجود دارند: دبیرستانهای دولتی که تحصیل استاندارد را در برمی‌گیرد؛ دبیرستانهایِ آناتولی که درسهای زبان خارجی آنها بیشتر است؛ دبیرستانهای امام هتیپ (Imam Hatip) که دروس آنها در زمینۀ مذهب و زبان عربی است؛ دبیرستانهایِ علوم که روی دوره‌های علمی تمرکز دارند؛ دبیرستانهایِ فنی و حرفه‌ای، روی آموزشِ برخی حرفه‌ها تاکید دارند؛ دَبیرستانهایِ آموزش فنی و حرفه ای صنعتی و دبیرِستان‌های خصوصی که در تمام حوزه‌های بالا فعال هستند. پس از سال چهارم دبیرستان دانش‌آموزان امتحان نهایی را می‌گذرانند و برای ورود به دانشگاه باید در این امتحان نمره قبولی کسب کنند.
تحصیل در مقطع کارشناسی
مدت زمان تحصیل در اکثر رشته های دوره کارشناسی 4 سال ( 8 ترم ) میباشد، در صورتی‌که رشتۀ شما پزشکی باشد ۵ سال و اگر دندانپزشکی باشد ۶ سال به طول می‌انجامد. در سال ۲۰۱۰ سازمان آموزش عالی کشور ترکیه موسوم به yök تغییراتی را در نحوه پذیرش دانشجویان در مقطع کارشناسی به عمل آورده است بدین ترتیب که آزمون(yös) که در طی سالهای گذشته از طرف سازمان سنجش کشور ترکیه موسوم بهösym بصورت متمرکز و در شهر آنکارا برگزار میشد و معیار پذیرش دانشجو برای تمام دانشگاههای ترکیه محسوب میشد را لغو کرده و نحوه پذیرش دانشجویان خارجی را به اختیار خود دانشگاه‌ها گذاشته است.
آزمون yös
مواد درسی که سوالات آزمون yös برگزار شده در دانشگاههای مختلف در سال ۲۰۱۲ از آنها طرح شده‌اند، عبارتند از : تست هوش، ریاضیات و هندسه، زیست شناسی، جغرافیا، فیزیک، شیمی. قسمت دوم: سنجش اطلاعات داوطلب به زبان ترکی است. در این آزمون به هر داوطلب بسته به زبان آزمون، نمره A، B یا C تعلق می‌گیرد. این آزمون همه ساله در ماه آوریل در کشور ترکیه و چند کشور منطقه به طور همزمان برگزار میشود.
محبوب‌ترین رشته‌های کارشناسی
در زیر برخی از محبوب‌ترین رشته‌های تحصیلی در مقطع کارشناسی در ترکیه ارائه شده است:
- بازرگانی و مدیریت
- بانکداری و امور مالی
- مهندسی
- فناوری اطلاعات
- روابط بین الملل
- تجارت بین الملل
- گردشگری و مهمانداری
تحصیل در ترکیه در مقطع کارشناسی ارشد
شرایط تحصیل در ترکیه در مَقطعِ کارشناسی ارشد به صورت 2 ساله میباشد و دانشجویان پس از اتمام آن مدرک Master را دریافت می‌کنند که می‌توانند برای PhD در سایر کشورها اقدام کنند. دانشجویان در فوق لیسانس می‌بایست در نیمی از دوره تحصیلی خود 20 تا 30 واحد درسی را پاس کنند و نیمه دیگر را صرف تحقیق روی پایان‌نامه و تحویل پایان‌نامه خود کنند.
تحصیل به زبان ترکی
سازمان سنجش ترکیه یا OSYM برای پذیرش دانشجویان خارجی درمقطعِ ارشد به زبان ترکی آزمونی ALES درماه‌های اردیبهشت و آذر هر سال برگزار میکند، این آزمون شامل دوبخش زبان ترکی (sozel) ، ریاضی و هوش (sayisal) میباشد. این آزمون در مدت 180 دقیقه برگزار میشود. نتیجه آزمون برای دو سال معتبر است.
تحصیل به زبان انگلیسی
برای تحصیل به زبانِ انگلیسی متقاضی بایستی مدرک آیلتس یا تافل داشته باشد و براساس معدل دوره لیسانس پذیرش میشود. هرچند که داشتن مدرک GRE نیز یک امتیاز بزرگ برای اخذ پذیرش مقطع کارشناسی ارشد ترکیه محسوب میشود.
تحصیل در ترکیه در مقطعِ دکترا
دوره دکترا معمولا سه تا پنج سال طول می کشد تا تکمیل شود. و توضیحات آزمون در کارشناسی ارشد در مقطعِ دکترا هم صدق میکند. ترکیه نیز به عنوان یک نامزد عضویت در شهروندی اتحادیه اروپا، شرکت کننده در فرایند بولونیا است. این بدان معنی است که ساختار و محتوای یک دکترای ترکیه به طور گسترده ای با سایر برنامه های آموزش دکترای اروپایی مشابه خواهد بود. در بیشتر موارد تمرکز اصلی شما تحقیق و نوشتن پایان نامه است و بررسی این کار معیارهای اصلی برای اعطای مدرک نهایی خواهد بود.
هزینه تحصیل در ترکیه
هزینه تحصیل در ترکیه در مقاطعِ تحصیلی مختلف هم به صورت زیر است:
- هزینه تحصیل در ترکیه ، مقطَع کارشناسی و به زبان انگلیسی: ۴۵۰ تا ۱۵۰۰ دلار
- هزینه تحصیل در ترکیه ، مَقطَع کارشناسی و به زبان ترکی: ۲۴۰ تا ۷۵۰ دلار
- هزینه تحصیل در ترکیه ، مَقطع کارشناسی‌ارشد به زبان انگلیسی: ۶۰۰ تا ۹۰۰ دلار
- هزینه تحصیل در ترکیه ، مقطَعِ کارشناسی ارشد به زبان ترکی: ۳۰۰ تا ۶۰۰ دلار
هزینه مربوط به برخی از رشته‌های تحصیلی در ترکیه
دانشگاههای خصوصی ترکیه:
- رشته حقوق، مقطع کارشناسی ۲۶۰۰۰ لیر و مَقطعِ کارشناسی ارشد و دکترا ۱۹۴۰۰ لیر
- رشته معماری، مقطع کارشناسی ۲۶۸۵۰ لیر و مقطَع کارشناسی ارشد و دکترا ۲۵۵۰۰ لیر
دانشگاههای دولتی ترکیه:
- رشته مهندسی، مقطع کارشناسی ۱۵۲۹ لیر و مَقطَع کارشناسی ارشد و دکترا ۱۳۵۹ لیر
- رشته ادبیات، مقطع کارشناسی ۱۲۸۱ لیر و مَقطع کارشناسی ارشد و دکترا ۱۰۱۵ لیر
- رشته حقوق، مقطع کارشناسی ۱۰۲۷ لیر و مقطَع کارشناسی ارشد و دکترا ۱۰۲۰ لیر
رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی در ترکیه متقاضیان بسیاری دارد. میزان این هزینه‌ها بستگی به نوع دانشگاه فرق میکند و به طور میانگین از ترمی ۷۰۰ لیر در دانشگاههای دولتی و ۷۰۰۰ لیر در دانشگاه خصوصی هزینه دارد
شرایط اخذ بورسیه تحصیلی ترکیه
سن: فردی که خواهان ثبت‌نام برای اخذ بورسیه تحصیلی ترکیه در مقطع لیسانس است، نباید سنش بالای ۲۱ سال باشد و میانگین نمرات سه ساله دوره تحصیلی لیسانس نباید از ۷۵ کمتر باشد. برای اخذ بورسیه تحصیلی ترکیه مقطَع فوق‌لیسانس، سن شما نباید بالاتر از ۳۰ سال باشد و همچنین باید دوره لیسانس را گذارنده و مدرک آن را اخذ کرده باشید. سن لازم برای اخذ مدرک دکترا ۳۵ سال است و باید مدرک دوره فوق لیسانس را داشته باشید.
سلامتی جسمی یا روانی: فردی که تقاضای دریافت بورسیه تحصیلی دارد، باید فاقد بیماری جسمی یا روانی باشد که مانع تحصیل او میشود.
معدل: معدل لازم برای اخذ بورسیه تحصیلی ترکیه در مقطع لیسانس ۱۴، در مقطع فوق لیسانس و دکترا ۱۵ و در رشته‌های پزشکی ۱۸ است.
زبان: زبان اصلی برای دریافت بورسیه تحصیلی کشور ترکیه، زبان ترکی است. در برخی از دانشگاههای بین المللی ترکیه، زبان تدریس انگلیسی است. بنابراین برای تقاضای بورسیه باید حتما مدرک تافل (TOFEL) یا آیلتس (IELTS) مورد‌نظر دانشگاه را ارائه کنید.
مزایای استفاده از بورسیه تحصیلی ترکیه
در صورت اخذ بورسیه در مقطع لیسانس ۶۰۰ لیر در ماه و در مقطع فوق لیسانس در حدود ۸۵۰ لیر و در مقطع دکترا ۱۲۰۰ لیر ماهانه به دانشجو تعلق می‌گیرد. در صورت اخذ بورسیه تحصیلی استفاده از خوابگاه‌های دولتی و شهریه‌های دانشگاه برای دانشجو رایگان است. همان‌طور که در بالا اشاره شد برای تحصیل در برخی از دانشگاههای ترکیه که شما اقدام به اخذ بورسیه داشتید، به زبان ترکی نیاز است. از مزایای اخذ بورسیه این است که دانشگاه مربوطه در صورت عدم تسلط شما به زبان ترکی، یک سال کلاس آموزش رایگان می‌گذارد. بعضی از بورسیه‌ها از امتیازات ویژه‌ای مانند تامین هزینه مسافرت ورود به خاک ترکیه به منظور تحصیل و خروج از آن بعد از فارغ‌التحصیلی و پرداخت هزینه‌های درمانی برخوردار است.
برنامه‌های بورسیه تحصیلی ترکیه در مَقطعِ کارشناسی دارای رشته‌هایی مانند علوم پزشکی، زبان و ادبیات ترکی و مطالعات اسلامی برای دانشجویان بین‌المللی و همچنین دانشجویان کشورهایی مانند آذربایجان، قزاقزستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان و جمهوری قبرس شمالی ارائه میشود. البته برنامه‌های بورسیه کشورهای منطقه بالکان و حاشیه دریای سیاه، برنامه بورسیه Harran و برنامه بورسیه آفریقا ـ ترکیه هم در این مقطع برای دانشجویان کشورهای مورد نظر وجود دارد. در کارشناسی ارشد و دکترا برنامه‌های بورسیه تحصیلی ترکیه Ali Kuşçu در رشته‌های فنی و مهندسی ارائه می‌شوند. همچنین برنامه‌های بورسیه در رشته‌های علوم اجتماعی و و مطالعات اسلامی و زبان و ادبیات ترکی برای آموزش دانشجویان وجود دارد. نکته مهم این که این بورسیه تحصیلی فقط به اتباع غیر ترکی تعلق می‌گیرد.
دانشگاههای ارائه دهندۀ بورسیه تحصیلی
- Abant İzzet Baysal Universit
- Başkent University
- İstanbul Teknik University
- Ege University
- Fatih Sultan Mehmet Private University
- Galatasaray University
- Hakkari University
- Yüzüncü Yıl University
- Iğdır University
- Yeditepe University
مراحل دریافت پذیرش برای تحصیل در ترکیه را بدانید
تا اینجا از شرایط زندگی و امکانات کشور ترکیه تقریبا صحبت کردیم. حال نوبت آن است که بیشتر درباره شیوه پذیرش در دانشگاه‌ها برایتان بگوییم. مراحل لازم برای دریافت پذیرش به قرار زیر است: در درجه نخست باید با جستجو در سطح اینترنت از شرایط پذیرش هر رشته و دانشگاه در ترکیه باخبر شوید. باید از قبل بدانید که چه چیزی در انتظارتان خواهد بود.حدود ۱۰۴ دانشگاه دولتی و ۶۴ دانشگاه خصوصی در کشور ترکیه وجود دارند. برخی از دانشگاه های انگلیسی زبان ترکیه که دروس و رشته‌های مختلف را به زبان انگلیسی ارائه می‌کنند در زیر آمده است:
- دانشگاه آیدین استانبول
- دانشگاه تِد (TED)
- دانشگاه بیلکِنت
- دانشگاه KOC
- دانشگاه سِهیر استانبول
بدیهی است که با وجود دانشگاههای پرشمار در این کشور، رشته‌های گوناگونی هم برای تحصیل وجود دارد. گزینه‌های پیش رو برای تحصیل در ترکیه شامل موارد زیر میشود: هنر و معماری، مدیریت مالی، انواع رشته‌های فنی و مهندسی، علوم انسانی و روابط بین‌الملل و… . نکته جالب توجه برای دانشجویان خارجی، این است که هر ساله دولت ترکیه برای دانشجویان بین‌المللی بورسیه‌هایی در نظر می‌گیرد و برای دریافت آنها باید با تعداد زیادی دانشجوی طالب و مشتاق به پذیرش رقابت کرد.
مدارک و گواهی‌های لازم برای پذیرش
بعد از انتخاب دانشگاه باید به دنبال بررسی مدارک لازم برای پذیرش بروید. جستجو در وبسایت دانشگاه‌ها، بهترین راه برای آگاهی از مدارک و گواهی‌ها است. در صورتی‌که برای کارشناسی اقدام به تحصیل می‌کنید باید از دبیرستان فارغ‌التحصیل شده باشید و مدارکی به شرح زیر آماده کنید:
- فرم پذیرش
- دیپلم دبیرستان یا مدرکی دال بر فارغ‌التحصیلی از دبیرستان
- سوابق تحصیلی
- مدرک زبان انگلیسی (تافل یا مدرک آزمونی که دانشگاه‌ها برگزار می‌کنند)
- نامه انگیزه و تقاضای تحصیل
- مدرکی دال بر پرداخت شهریه (در حدود ۳۵ تا ۱۰۰ دلار)
- مدرکی دال بر استفاده از بورسیه‌های تحصیلی (در صورت وجود)
برای ادامه تحصیل در ترکیه در مقاطع تحصیلات تکمیلی هم باید مدارکی به شرح زیر آماده کنید:
- فرم پذیرش
- مدرک دیپلم
- درخواست‌نامه پذیرش که در آن از انگیزه و هدف ادامه تحصیل صحبت میشود
- رزومه و سوابق علمی و پژوهشی
- مدرک GRE یا G-MAT
- مدرک زبان انگلیسی ( تافل یا مدرک آزمونی که دانشگاه‌ها برگزار می‌کنند)
- مدرکی دال بر توانایی مالی برای پرداخت هزینه‌های تحصیل یا مدرکی دال بر دریافت بورسیه
برای تحصیل در مقاطع بالاتر از کارشناسی معمولاً دو فرصت زمانی در اختیار است. دانشجویان می‌توانند، مدارک خود را برای ترم پاییز تا پایان ماه مِه و برای ترم بهار تا پایان ماه دسامبر به دانشگاه مورد نظر خود ارائه کنند.
بعد از تقاضا باید منتظر پاسخ دانشگاه باشید
بعد از تنظیم مدارک باید آنها را برای دانشگاه ارسال کنید و منتظر نتیجه باشید. یادتان باشد که بعضی از دانشگاه‌ها، ثبت درخواست شما برای تحصیل در ترکیه را از طریق وبسایت می پذیرند اما مدارک را باید برایشان ارسال کنید. ضمن اینکه برخی از دانشگاه‌ها هم برای پذیرش، مصاحبه‌ای در نظر می‌گیرند که در این صورت برای تحصیل در ترکیه نیاز به سفر به این کشور و حضور در مصاحبه دانشگاهی خواهید داشت.
